Lotniska regionalne wnioskują o dopuszczenie do grona beneficjentów w perspektywie finansowej 2021-2027

14 kwietnia, 2021

Związek Regionalnych Portów Lotniczych zwrócił się do Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu Unii Europejskiej z wnioskiem o dopuszczenie polskich lotnisk regionalnych do grona beneficjentów w perspektywie finansowej 2021-2027.

W przesłanym dokumencie ZRPL podkreślił trudną sytuację w jakiej ze względu na pandemię koronawirusa znalazły się lotniska w regionach. Przywołał m.in. szacunki Międzynarodowej Rady Portów Lotniczych (ACI), z których wynika, że europejskie lotniska w minionym roku straciły 30 miliardów euro w porównaniu z 2019 rokiem, to jest około 60% ich rocznych przychodów. ZRPL zaznaczył, że w ubiegłym roku polskie lotniska regionalne odnotowały bardzo duży spadek ruchu pasażerskiego, zmniejszył się on aż o 70% w porównaniu z 2019 rokiem. Jednocześnie ZRPL przywołał prognozy Eurocontrol ze stycznia 2021 r., dotyczące odbudowy ruchu. Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej szacuje, że ruch lotniczy powróci do poziomu z 2019, w najbardziej optymistycznym scenariuszu dopiero w 2024 roku, a w najbardziej pesymistycznym w 2029 roku.

ZRPL podkreślił rolę jaką pełnią lotniska w regionach w zrównoważonym rozwoju państw Unii Europejskiej, w tym Polski. W 2019 roku trzynaście polskich lotnisk regionalnych obsłużyło 30,2 mln pasażerów, co stanowiło 61% udział w całości liczby podróżnych obsłużonych w tym czasie w Polsce. Według szacunków ATAG (Air Transport Action Group), liczba pasażerów obsłużonych przez porty w regionach, tylko w 2019 roku przełożyła się na wkład w PKB Polski na poziomie około 16 miliardów złotych i utrzymanie około 100 tysięcy miejsc pracy bezpośrednio na lotniskach oraz w branżach powiązanych z transportem lotniczym, takich jak np. turystyka. Ponadto ZRPL przypomina, że funkcjonowanie lotnisk w regionach ma także zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju Polski. Porty regionalne są niezbędne i istotne dla zapewnienia dostępności komunikacyjnej, przez co w znaczący sposób przyczyniają się do lokalnego rozwoju gospodarczego, wyrównywania szans i tworzenia miejsc pracy. W ten sposób warunkują wzmacnianie impulsów rozwojowych, które wpisują się w mechanizmy polityki spójności w wymiarach przestrzennym, gospodarczym i społecznym.

W stanowisku skierowanym do Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu UE organizacja reprezentujące interesy krajowych lotnisk regionalnych podkreśliła także, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku, jedynie w perspektywie finansowej 2007-2013 polskie porty lotnicze znalazły się w gronie beneficjentów. W tym czasie spółki zarządzające lotniskami skutecznie skorzystały ze wsparcia finansowego UE, głównie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Rzetelne przygotowanie, realizacji oraz rozliczenie projektów objętych dofinansowaniem zaowocowało wtedy znaczną rozbudową infrastruktury polskich lotnisk.

Ponadto ZRPL sugeruje podjęcia na szczeblu instytucji Unii Europejskiej działań, które miałby zachęcić państwa członkowskie do przedstawienia krótko i długoterminowych planów strategicznych dla regionalnych portów lotniczych, co docelowo, w obliczu stojących wyzwań, umożliwiłoby wypracowanie kierunkowych instrumentów wsparcia dla branży lotniczej zależnych od warunków środowiskowych. Ponadto ZRPL uważa, że Komisja Europejska powinna wprowadzić jeszcze bardziej elastyczne, a tym samym skuteczniejsze zasady pomocy publicznej. Dla przykładu lotniska jako podmioty użytku publicznego, powinny mieć  możliwość uzyskania automatycznych rekompensat z tytułu ponoszonych kosztów stałych i utrzymywania w gotowości operacyjnej infrastruktury w okresie obowiązywania  ograniczeń w podróżowaniu.

„Pandemia koronawirusa zatrzymała rozwój polskich lotnisk regionalnych, które w ostatnich latach skutecznie zmniejszały dystans, zarówno w obszarze infrastruktury, jai i liczby obsługiwanych podróżnych, dzielący je od zachodnioeuropejskich odpowiedników. Po zakończeniu kryzysu porty w regionach wrócą na ścieżkę wzrostu, żeby utrzymać konkurencyjność infrastruktury i odpowiedni poziom bezpieczeństwa, będą musiały inwestować. Z identyfikacji potrzeb inwestycyjnych polskich portów regionalnych, które przeprowadził ZRPL wynika, że łączna wartość niezbędnych projektów z zakresu bezpieczeństwa, ochrony, poprawy przepustowości, rozwoju ruchu towarowego oraz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, opiewa na kwotę około 3 miliardów złotych. Sytuacja finansowa lotnisk w regionach po zakończeniu kryzysu będzie trudna, a potrzeby inwestycyjne ciągle duże. Dlatego tak ważne jest, żeby spółki zarządzające lotniskami mogły skorzystać z środków unijnych w perspektywie finansowej 2021-2027. Z prośbą o wsparcie w tym zakresie zwróciliśmy się wcześniej do Rządu RP, jednocześnie zdecydowaliśmy się zaprezentować stanowisko ZRPL bezpośrednio Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu Unii Europejskiej”. – mówi Artur Tomasik, prezes Zarządu Związku Regionalnych Portów Lotniczych

Tomasik dodaje, że: „Umożliwienie lotniskom regionalnym korzystania ze wsparcia w ramach Polityki Spójności UE na lata 2021-27 jest także bardzo istotne  w kontekście procesów dekarbonizacyjnych. Ogłoszony w maju 2020 r. Europejski Plan Odbudowy  stanowi wyjątkową okazję do wsparcia regionalnych portów lotniczych, przy jednoczesnym przyjęciu ambitnych środków na rzecz ekologicznego lotnictwa i ekologicznych portów lotniczych. Dlatego uważamy, że warto dokładnie określić zakres możliwego wsparcia dla regionalnych portów lotniczych w ramach krajowych planów odbudowy”.